با ورزش، بیماری واریس را کنترل کنیم یکی از بیماریهای شایع به ویژه در بانوان بیماری واریس است که ورزش کردن نقش موثری در مهار و پیشگیری از این بیماری دارد. در مقاله زیر که به وسیله میثم کاویانی کارشناس ورزشی شرکت بهره‌برداری نیروگاه طرشت تدوین شده علل ایجاد واریس و راههای مقابله با آن از طریق ورزش توضیح داده شده است. واریس بیماری است که در طی آن دیواره‌ی وریدها (سیاهرگ‌ها) دچار تورم و برآمدگی پیاز مانند می‌شوند. کار وریدها (سیاهرگ‌ها) بازگردانیدن خون بدون اکسیژن از اندام های بدن به قلب است تا قلب برای تامین اکسیژن مورد نیاز خون، آن را به شش‌ها بفرستد. پس از آن خون اکسیژن دار به قلب باز می‌گردد و از آنجا به سرخرگ آئورت پمپ شده و بالاخره در سراسر بدن منتشر مى شود. این مشکل به طور عمده در دیواره ی وریدهای قسمت تحتانی ساق پا دیده می‌شود. وریدهاى ساق پا کار دشوارترى دارند، چرا که باید خون را در مسیری طولانى، در خلاف جهت جاذبه زمین و فشار وزن بدن به جلو برانند. در وریدها دریچه هاى یک طرفه اى قرار دارند که کار آنها پیشگیرى از بازگشت خون به عقب است. اگر این دریچه ها کار خود را به خوبى انجام ندهند، خون به عقب باز می‌گردد و در وریدها جمع شده و سبب تورم آنها مى شود. واریس هنگامی ‌رخ می‌دهد که این دریچه‌ها دچار نارسایی شده باشند و به فعالیت طبیعی خود ادامه ندهد. دلایل ایجاد واریس وریدهاى متورم واریسى و تارعنکبوتى بسیار شایع هستند. بیش از ?? درصد زنان بالاى ?? سال به این بیمارى دچارند. عوامل این بیمارى شامل موارد زیر است: ? توارث: به نظر مى رسد که تمایل به این بیمارى به ویژه در سنین جوانى، در میان برخى خانواده‌ها بیشتر باشد. برخى زنان با دریچه‌هاى وریدى با کارایى پایین‌تر و یا دیواره‌هاى عروقى ضعیف‌تر به دنیا مى آیند.

? ایستادن به مدت طولانى: یک بررسى در مورد کارگران دانمارکى در دسامبر ???? میلادی نشان داد زنانى که ?? درصد مدت زمان کار خود را به حالت ایستاده و یا در حال راه رفتن گذرانده بودند، تقریباً دو برابر زنانى که مدت زمان کمترى بر روى پاهایشان ایستاده بودند، نیاز به درمان واریس پیدا کردند. پژوهشگران تخمین مى‌زنند در بزرگسالانی که سنین فعالیت و اشتغال را مى‌گذرانند، ایستادن‌هاى طولانى مدت، می‌تواند بیش از ?? درصد موارد پیدایش واریس باشد. ? سن: خطر واریس با افزایش سن زیادتر مى‌شود. رگ‌هاى خونى و عضلات پشت ساق پا که در موقع راه رفتن با فشار بر وریدها، بازگشت خون را به سمت قلب تسهیل مى‌کنند، با گذشت زمان ضعیف‌تر مى‌شوند. کمتر از 10 درصد زنان زیر ?? سال و بیش از ?? درصد زنان بالاى ?? سال به واریس مبتلا هستند. ? جنسیت: زنان بیش از مردان مستعد واریس هستند و باردارى عامل اصلى آن است. در دوران باردارى، وریدهاى ساق پا پرتر بوده و راحت تر پاره مى‌شوند، زیرا حجم خون و فشار شکمى در این دوران افزایش مى‌یابد و هورمون ها سبب گشاد‌شدن رگ‌هاى خونى مى‌شوند. هرچه حاملگى به پایان خود نزدیک مى‌شود، خطر واریس افزایش مى‌یابد. ? وزن: وزن اضافى به ویژه در اطراف شکم، فشار اضافى را بر وریدهاى ساق پا تحمیل مى‌کند. زنانى که اضافه وزن دارند، نسبت به زنان لاغر بیشتر در معرض ابتلا به واریس هستند و این خطر در مورد زنان چاق سه بار بیشتر است. علائم واریس وریدهاى تارعنکبوتى بیشتر به لحاظ زیبایى ناراحت کننده هستند، حال آن که وریدهاى واریسى علاوه بر ظاهر طناب مانند، مشکلات متعدد دیگرى نیز به همراه دارند. در صورتى که مبتلا به ورید واریسى هستید، پس از ایستادن یا نشستن طولانى، در ساق پاهایتان احساس درد مبهم، سنگینى، سوزش، فشار و یا ضعف خواهید کرد. معمولاً بالا نگاه داشتن ساق‌هاى پا به بهبود این مشکل کمک مى کند. ممکن است شب‌ها گرفتگی دردناک عضلات پشت ساق پا را تجربه کنید. پاها و مچ پاهایتان ورم مى‌کند و ممکن است پوست اطراف ناحیه واریس دچار خارش و خشکى شده و یا بر روى آن بثوراتى پیدا شود و یا رنگ آن به قهوه‌اى یا آبى تغییر کند. وریدهاى واریسى بزرگ‌تر لزوماً علائم شدیدترى ندارند. در واقع، بسیارى از مردم مدت‌ها قبل از بروز تغییرات قابل رویت در ورید‌هایشان، سایر علائم را تجربه مى‌کنند. اگر ورید هاى واریسى درمان نشوند، علائم بدتر شده و گاه عوارضى چون پارگى، زخم پوستى و ترومبوفلبیت (thrombophlebitis یا التهاب وریدى همراه با لخته شدن خون) پیدا مى شود. موارد زیر را نیز به خاطر داشته باشید و در صورت بروز آنها حتما به پزشک مراجعه کنید: ? اگر تورم بیش از حد پا وقتی پوست روی وریدهای واریسی پوسته پوسته شد، زخمی شده تغییر رنگ داد یا مستعد خونریزی شد احتمال ابتلا به درماتیت (التهاب پوست) ناشی از توقف خون در رگ وجود دارد.ممکن است در این صورت برای اجتناب از گرفتاری بیشتر و پیشگیری از مشکلات جدی در گردش خون جراح ، ناچار به برداشتن وریدهای مبتلا شود. اگر وریدهای واریسی قرمزرنگ هستند باید به پزشک مراجعه شود زیرا احتمال دارد به فلبیت (التهاب رگ) مبتلا باشید. اگر بر اثر حادثه‌ای وریدهای واریسی پاره یا بریده شوند برای کنترل خونریزی و پیشگیری از عوارض باید به پزشک مراجعه شود. راههای مقابله با واریس ?به طور منظم ورزش کنید. تناسب وزن و فعالیت بهترین راه براى قوى نگهداشتن عضلات پا و به حرکت درآمدن خون در بدن است. ? وزنتان را کنترل کنید و از چاقى بپرهیزید. ? از غذاهاى کم‌چرب، کم‌نمک و کم شیرین استفاده کنید. آب زیاد بنوشید. ? اگر کارتان طورى است که باید در طول روز سرپا بایستید، هر از گاهى پاهاى خود را به حالت کشش درآورده و نرمش دهید تا جریان خون زیاد شود و فشار وریدى کاهش یابد. ? از مصرف دخانیات خوددارى کنید. تحقیقات نشان داده است سیگار باعث افزایش فشارخون و بدترشدن واریس مى‌شود. ? اگر باردار هستید به جاى آن که به پشت بخوابید روى پهلوى چپ بخوابید تا فشار وارده از رحم روى وریدهاى لگن به حداقل برسد. این وضعیت باعث مى شود جریان خون به جنین هم راحت تر برسد واریس وتغذیه یکی از علل به وجود آورنده واریس، فشارهای درون لوله گوارشی مثلا به دلیل ابتلا به یبوست است. برطرف کردن یبوست گام نخست در بهبود این بیماری است. یبوست فشار وارده بر سیاه‌رگ‌های ساق پا را افزایش می‌دهد و منجر به تشکیل واریس می‌شود. رژیم غذایی غنی از فیبر، سبب کاهش یبوست و پیش‌گیری از بروز واریس می‌شود. ? برای حجیم کردن مدفوع و پیش‌گیری از یبوست، مصرف غلات سبوس دار، نان سبوس‌دار، ماکارونی و برنج توصیه می‌شود. غلات غنی از فیبر نامحلول، مدفوع را حجیم کرده و آب را در خود نگه می‌دارند، در نتیجه مدفوع حاصل، نرم‌تر و بزرگ‌تر بوده و آسان‌تر از دستگاه گوارش عبور می‌کند. بدین ترتیب فشار کمتری به وریدهای پا وارد می‌شود. این نکته حائز اهمیت است که افزایش دریافت فیبر در رژیم غذایی باید همراه با افزایش دریافت آب، حداقل به میزان 6 لیوان در روز باشد. ? سبزیجات دارای برگ سبز و انواع کلم به وسیله تامین فیبر نامحلول به ویژه در طول دوران بارداری اهمیت دارد. چرا که در این زمان، سطوح بالای هورمون پروژسترون، سبب آهسته کردن انقباضات روده بزرگ می‌شود و احتمال بروز یبوست را افزایش می‌دهد. ? مرکبات به ویژه پرتقال و گریپ‌فروت همچنین شاتوت، توت فرنگی، فلفل دلمه ای و انواع سبزیجات دارای برگ سبز تامین کننده ویتامین C هستند. این ویتامین برای حفظ استحکام کلاژن ضروری است. کلاژن ماده‌ای است که به حفاظت از دیواره رگ‌ها کمک می کند. فقدان ویتامین C در رژیم غذایی منجر به پارگی وریدهای کوچک و بدتر شدن واریس وریدها می‌شود. از نظر تغذیه ای مهم ترین کارها برای بهبود واریس، برطرف‌کردن یبوست و کاهش وزن اضافی در افراد چاق است.